بررسی الگوی تغییرات بیان دو ژن دفاعی npr1 و pr2 در مرکبات آلوده به باکتری عامل شانکر مرکبات

شانکر مرکبات یکی از خطرناک ترین بیماری ها در بسیاری از ارقام تجاری مرکبات در مناطق گرمسیر و نیمه-گرمسیری محسوب می شود. گیاهان در نتیجه ی تکامل با عوامل بیماری زا، دارای ساز وکارهای دفاعی مختلفی برای حفاظت از خود در برابر بیمارگرها شده اند. تجمع پروتئین های مرتبط با بیماری زایی مانند npr1 و pr2 در اثر حمله ی بیمارگرهای گیاهی، یکی از مکانیزم های دفاعی گیاهان در مقابل عوامل بیماری زا محسوب می-شود. افزایش مقاومت به بیماری ها، یکی از مهم ترین اهداف بهنژادگران در پروژه های اصلاح گیاهان است و مرکبات هم از این قاعده مستثنی نیستند. برای تولید ارقام مقاوم، شناسایی مکانیزم های دخیل در واکنش گیاهان به عوامل بیماری زا که منجر به ظهور مقاومت در ارقام مقاوم و یا حساسیت در ارقام حساس گیاهی می شوند، از اهمیت زیادی برخوردار است. اما تولید ارقام مقاوم مرکبات به بیماری شانکر به خاطر کمبود منابع ژرم پلاسم مقاوم و ژن های مناسب برای دستورزی ژنتیکی، دچار محدودیت شده است. بنابراین شناسایی ژن-های دخیل در مقاومت در مرکبات امری بسیار ضروری است. نمونه برداری از بافت برگ در زمان های0، 6، 24، 72، 96 ساعت پس از مایه زنی برگ های جوان پرتقال و لیمو با باکتری xcc صورت گرفت، و پس از استخراجrna کل و ساختcdna ، الگوی تغییر بیان دو ژن npr1 و pr2 در مراحل اولیه آلودگی نهال های دو ساله ی لیمو و پرتقال (رقم والنسیا) به باکتری عامل شانکر آسیایی مرکبات (xanthomonas citri subsp. citri)، با استفاده از روش real time rt-pcr بررسی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در پرتقال بیان ژن npr1 در فاصله زمانی 24 ساعت پس از مایه زنی به حد اکثر خود رسید (حدود سه برابر زمان صفر) در حالی که بیان ژن pr2 در این میزبان 72 ساعت پس از آلودگی به بیشینه ی خود ( حدود دو برابر زمان صفر خود) رسید. بیان این دو ژن در لیمو کمی متفاوت بود به این صورت که بیان ژن npr1 در این میزبان 96 ساعت پس از آلودگی به بیشینه ی خود رسید (حدود یک و نیم برابر زمان صفر خود) ولی افزایش معنی داری در میزان بیان ژن pr2 در این گیاه نسبت به زمان صفر مشاهده نشد. در مجموع افزایش بیان هر دو ژن در پرتقال، هم بیشتر و هم سریع تر از لیمو اتفاق افتاد که این امر بیانگر مقاومت بیشتر پرتقال در برابر باکتری عامل شانکر آسیایی مرکبات می باشد.